Mức độ ô nhiễm môi trường hiện nay trên toàn thế giới đang ở mức báo động. Trong đó, ô nhiễm không khí được xem là mối đe dọa trực tiếp đến sức khỏe còn người và hệ sinh thái môi trường lớn nhất thế giới. Nó có tác động đặc biệt tiêu cực tới môi trường, xã hội và con người. Vậy, nguyên nhân nào gây ô nhiễm không khí? Nó sẽ gây những ảnh hưởng nào tới con người và các sinh vật sống trên trái đất?
Ô nhiễm không khí là sự thay đổi rất lớn trong thành phần cấu tạo của không khí, chủ yếu do bụi, khói, hơi hoặc các khí lạ được đưa trực tiếp vào không khí, kèm theo đó là các mùi gây khó chịu, làm giảm đáng kể tầm nhìn khi nhìn xa, gây biến đổi khí hậu trầm trọng(hiệu ứng nhà kính), gây ra các loại bệnh cho con người và cũng có thể gây hại cho các sinh vật khác như động, thực vật. Trầm trọng hơn là nó có thể phá hủy môi trường tự nhiên hoặc xây dựng.
Ô nhiễm không khí có thể khiến hơn 3 triệu người trên thế giới chết sớm mỗi năm, nó đe dọa gần như toàn bộ các cư dân ở thành phố lớn tại các nước phát triển và đang phát triển. Theo đài truyền hình Fox News, 80% các thành phố trên thế giới đều không đáp ứng được tiêu chuẩn chất lượng không khí của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), trong đó chủ yếu tập trung ở thành phố của các nước nghèo. WHO cho biết mức độ ô nhiễm không khí của các đô thị trên toàn thế giới đã tăng 8% bất chấp việc chất lượng không khí một số vùng đã được cải thiển. Điều này dẫn đến các bệnh nguy hiểm cho con người như tăng nguy cơ đột quỵ, ung thư phổi, bệnh tim mạch cùng hàng loạt vấn đề về đường hô hấp.
Ô nhiễm không khí là gì
Thực trạng mức độ ô nhiễm không khí trên thế giới đang vượt xa ngưỡng an toàn và trở thành nỗi lo chung của toàn thế giới. Vấn đề ô nhiễm không khí hiện nay xuất hiện ở khắp mọi nơi trên thế giới, từ trong nhà, ở các vùng nông thôn, ở các thành phố lớn, tại các khu công nghiệp, xa hơn là ô nhiễm không khí ở đới ôn hòa, đới nóng và đới lạnh. Trong đó, Việt Nam cũng là một trong các quốc gia có mức độ ô nhiễm không khí thuộc top thế giới.
Trong năm 2019, mức độ ô nhiễm không khí tại Việt Nam có những chuyển biến rất xấu so với cá thời điểm cùng kỳ ở các năm trước. Đây là thông tin được Tiến sĩ Kidong Park – Trưởng đại diện WHO tại Việt Nam khẳng định.
Đồng thời, ông cũng một lần nữa nhấn mạnh về mức độ ô nhiễm không khí tại Việt Nam đã và đang ảnh hưởng rất nghiêm trọng đến sức khỏe và cuộc sống của con người. Cụ thể, trong năm 2016 đã có tới 60.000 ca tử vong do đau tim, đột quỵ và các bệnh liên quan tới phổi mà ô nhiễm không khí là nguyên nhân chính.
Không dừng lại đó, theo các báo cáo hàng năm của tạp chí EPI (thuộc Mỹ), Việt Nam hiện đang đứng trong TOP 10 các quốc gia có mức độ ô nhiễm không khí nặng nhất Châu Á, chỉ số ô nhiễm không khí ở Việt Nam thường xuyên chạm tới mức nguy hại. Sự ô nhiễm không khí ở Việt Nam chủ yếu tập trung ở các thành phố lớn như TP. Hồ Chí Minh và Hà Nội.
Ô nhiễm không khí ở VIệt Nam
Ô nhiễm không khí hiện nay ở Hà Nội đang là nỗi lo cũng như quan tâm chung của mọi người dân sống trên địa bàn Hà Nội và các cơ quan chức năng.
Không chỉ là nơi cps mức độ ô nhiễm không khí nhất tại Việt Nam, Hà Nội còn là "gương mặt thân quen" khi luôn lọt Top10 cá bảng xếp hạng các thủ đô có bầu không khí ô nhiễm bậc nhất thế giới, chạm đến mức trầm trọng có thể gây ảnh hưởng tồi tệ đến sức khỏe.
Theo công bố gần đây nhất vào ngày 14/1/2020, Tổ chức đo chất lượng không khí thế giới (Air Visual) đã đo được mức độ ô nhiễm không khí tại Hà Nội theo cách tính AQI của Mỹ thì không khí ở Hà Nội đã rơi vào ngưỡng màu tím. Điều này đang chứng tỏ một điều là mức độ ô nhiễm không khí ở Hà Nội ngày càng xấu đi.
Ngoài ra, theo như đại diện WHO tại Việt Nam công bố, chỉ số an toàn của ô nhiễm không khí bụi mịn (PM2.5) là 10 μg/m3. Thế nhưng, trong năm 2016 ô nhiễm không khí tại Hà Nội là 48 μg/m3, cao gấp hơn bốn lần so với quy định.
Xét về mặt bằng chung, so với ô nhiễm không khí ở Hà Nội, ô nhiễm không khí ở TPHCM có mức độ ô nhiễm nhẹ hơn một chút xíu. Tuy nhiên, trong 2019 có nhiều thời điểm mà mức độ ô nhiễm không khí tại TPHCM đã “vượt mặt” Hà Nội và đã lọt vào TOP 11 thành phố ô nhiễm nhất thế giới, cụ thể là vào ngày 22/12/2019.
Cụ thể theo WHO công bố, chỉ số ô nhiễm không khí PM2.5 ở TPHCM là 42 μg/m3, thấp hơn 6 lần so với ô nhiễm không khí ở Hà Nội nhưng đã cao gấp hơn 4 lần so với mức tiêu chuẩn của Tổ chức Y tế Thế giới đưa ra.
Ngoài 2 thành phố lớn như Hà Nội và TPHCM thì tình trạng ô nhiễm không khí đều xảy ra ở hầu hết các tỉnh, thành phố lớn, nhỏ khác tại Việt Nam. Đặc điểm chung của các tỉnh thành có mức độ ô nhiễm cao là do tập trung quá nhiều dân cư cũng như có ngày càng có nhiều khu công nghiệp, khu khai thác đá, than, dầu mỏ, xưởng sản xuất,… ra đời.
Không chỉ ở Việt Nam mà tình trạng ô nhiễm không khí cũng xảy đã và đang ra trên toàn thế giới, đặc biệt tại các quốc gia có nền công nghiệp hiện đại, thành phố đông dân cư và đang phát triển như: Bắc Kinh (Trung Quốc), Ấn Độ, Bangkok (Thái Lan), Hàn Quốc,…. Trong đó, Ấn Độ là quốc gia đang đứng đầu về mức độ ô nhiễm trên thế giới.
Ô nhiễm không khí trên thế giới
Có rất nhiều nguyên nhân gây ra tình trạng ô nhiễm không khí trên toàn thế giới. Sau đây là một số nguyên nhân chính mà chúng tôi đã thu thập được để có thể giúp các bạn hiểu thêm các nguyên nhân và sẽ tìm được các phương pháp khắc phục vấn đề ô nhiễm môi trường thích hợp:
- Các loại bụi được thải ra từ các nguồn tự nhiên, thường ở những khu vực có diện tích đất lớn có ít hoặc không có thảm thực vật
- Khí Methane, được sản sinh ra trong quá trình tiêu hóa thức ăn của các loài động vật.
- Khí Radon từ sự phân rã phóng xạ bên trong lớp vỏ của Trái Đất. Radon là một loại khí tự nhiên không chứa độc tố, không mùi, phóng xạ tự nhiên được hình thành từ những sự phân rã của radium. Nó được xem là một trong các mối nguy hiểm đến sức khoẻ. Radon phát sinh từ các nguồn tự nhiên có thể tích tụ trong các tòa nhà cao tầng, đặc biệt là trong các khu vực kín như tầng hầm và nó là nguyên nhân thường gặp thứ hai của bệnh ung thư phổi, sau hút thuốc.
- Nguồn cố định bao gồm khói của các nhà máy điện, các cơ sở sản xuất (lò) và lò đốt chất thải, cũng như lò nung và các loại thiết bị sưởi ấm nhiên liệu khác. Ở các nước đang phát triển và các nước nghèo, đốt sinh học truyền thống là nguồn gây ô nhiễm không khí chính. Sinh khối truyền thống bao gồm gỗ, chất thải cây trồng và phân.
- Nguồn di động bao gồm các phương tiện giao thông đường bộ, đường thủy và đường hàng không.
Ô nhiễm không khí do công nghiệp
- Chất thải lắng đọng trong các bãi chôn lấp sẽ tạo ra lượng khí mê-tan. Khí mê-tan rất dễ cháy và có thể tạo thành các hỗn hợp nổ khi gặp không khí. Methane(Mê-tan) cũng là một chứng ngạt và có khả năng di chuyển oxy trong một không gian kín nhất định. Khi chúng ta ở trong môi trường có khi mê-tan quá lâu sẽ xảy ra hiện tượng bị ngạt thở hoặc nghẹt thở vì nồng độ oxy tron không khí giảm xuống dưới 19, 5% do sự dịch chuyển.
Tài nguyên quân sự, chẳng hạn như, vũ khí hạt nhân, khí độc, chiến tranh hóa học và tên lửa.
Đây là nguồn gây ô nhiễm không khí lớn nhất của con người. Các quá trình gây ô nhiễm là các quá trình đốt các nhiên liệu hóa thạch: dầu, than, khí đốt tạo ra các khí: CO2, NOx, CO, SO2, các chất hữu cơ chưa cháy hết: bụi, muội than, rò rỉ trên dây chuyền công nghệ, quá trình thất thoát, các quá trình vận chuyển các hóa chất bay hơi, bụi.
Đặc điểm: nguồn công nghiệp thường có nồng độ chất độc hại cao, thường tập trung trong một không gian nhỏ nhất định. Tùy thuộc vào quy mô sản xuất, quy trình công nghệ và nhiên liệu sử dụng thì hàm lượng chất độc hại và loại chất độc hại thoát ra không khí sẽ khác nhau.
Ô nhiễm không khí do cháy rừng
Đây là nguồn gây ô nhiễm chím phần phổ biến đối với không khí đặc biệt ở các khu đô thị và khu đông dân cư đông đúc. Các quá trình tạo ra các khí gây ô nhiễm là quá trình đốt nhiên liệu động cơ: CO, NOx, CO2, SO2, Pb, CH4, các vật chất như bụi, đất, đá bị cuốn theo trong quá trình di chuyển,...
Là nguồn gây ô nhiễm không khí tương đối nhỏ, chủ yếu là các hoạt động đun nấu thường sử dụng nhiên liệu nhưng đặc biệt sẽ gây ô nhiễm cục bộ trong một hộ gia đình hoặc vài hộ gia đình xung quanh. Tác nhân gây ô nhiễm chủ yếu: khói nấu ăn, bụi khi xây nhà,...
Ô nhiễm không khí có tác hại gì? Gây ra những hậu quả như thế nào? Câu trả lời là các hậu quả chủ yếu của việc không khí bị ô nhiễm mang lại cho nhân loại là rất nghiêm trọng, không chỉ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe con người mà còn làm gia tăng tỉ lệ mắc các bệnh hiểm nghèo, đe dọa trực tiếp đến sự sống của toàn thể hệ sinh thái trên Trái Đất.
Ô nhiễm không khí ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe con người, gây nên nhiều loại bệnh tật mới có mức độ nguy hiểm từ nhẹ cho đến nặng tùy theo tình trạng không khí bị ô nhiễm tại mỗi vùng miền và cơ địa của từng người. Và đối tượng chịu tác động xấu nhất là trẻ nhỏ, người già.
Vậy trên thực tế ô nhiễm không khí sẽ có thể gây ra các bệnh gì? Nếu nhẹ, hậu quả của ô nhiễm không khí sẽ gây các bệnh nhẹ như chảy nước mắt, dị ứng da, chóng mặt, đau họng, đau đầu, tức ngực, buồn nôn,… Nếu nặng, nguy cơ mắc các bệnh ung thư phổi, bệnh tim mạch, hen suyễn, đột biến gen, dị tật và các bệnh nan y là rất cao, chúng sẽ từ từ phá hoại cơ thể con người, đe dọa đến tính mạng.
Theo ước tính của tổ chức WHO, vào năm 2016 toàn thế giới có hơn 7 triệu ca tử vong do các ảnh hưởng của việc ô nhiễm không khí. Riêng tại Việt Nam ở cùng thời điểm cũng có tới hơn 60 ca tử vong do các bệnh đau tim, ung thư phổi, đột quỵ … đây là các con số đáng được báo động.
Hậu quả của ô nhiễm không khí đến con người
Ô nhiễm không khí gây ảnh hưởng không ít đến nền kinh tế xã hội của mỗi quốc gia, dân tộc trên thế giới bởi vì các hệ lụy kéo theo. Ví dụ như chi phí chi cho việc khám chữa bệnh, nguồn thu từ dịch vụ du lịch giảm sút, chi phí xử lý thực trạng môi trường nhiễm bẩn, các công trình bị phá hoại do ô nhiễm không khí làm han gỉ các kim loại, ăn mòn bê tông, phân hủy chất sơn,…
Không chỉ tác động nghiêm trọng lên mọi lĩnh vực kinh tế mà hậu quả mà ô nhiễm không khí mang lại còn ảnh hưởng đến cuộc sống thường nhật của người dân, an sinh xã hội trở nên khó khăn, gây hoang mang lo sợ trong dư luận.
Thêm một tác hại mà chung tôi cho rằng là vô cùng nghiêm trọng nữa là ô nhiễm hệ sinh thái. Tức là, không riêng gì con người mà toàn bộ sinh vật sống trên Trái Đất đều bị héo mòn, cạn kiệt, bị chết hoặc bị tuyệt chủng do tiếp xúc trực tiếp với bầu không khí ô nhiễm, hoặc qua nguồn thức ăn.
Không các thế, mức độ ô nhiễm không khí nếu không được kiểm soát, các chất gây ô nhiễm không khí gia tăng còn phá hủy tầng ozon, tạo ra cáccơn mưa axit độc hại, cáchiện tượng thời tiết cực đoan như giông bão, lốc xoáy, lũ lụt …
Hậu quả của ô nhiễm không khí đến hệ sinh thái
Đứng trước các hậu quả khôn lường của ô nhiễm không khí mang lại, mỗi người dân cần nâng cao ý thức bảo vệ không gian sống hơn nữa. Thế thì đâu là cácbiện pháp khắc phục và bảo vệ môi trường không khí hiệu quả? Nếu chưa có câu trả lời, các bạn có thể tham khảo cácgợi ý sau đây của chúng tôi.
- Chúng ta có thể kiểm soát ô nhiễm không khí trong nhà bằng một số cách đơn giản sau đây:
- Thường xuyên dọn dẹp, vệ sinh nhà cửa, vệ sinh toilet
- Mua các thiết bị lọc không khí chất lượng để xử lý bụi bẩn
- Tiết kiệm điện năng, chỉ chiếu sáng khi cần sử dụng, cácnơi cần thiết
- Không hút thuốc lá, thuốc lào trong phòng
- Trồng nhiều cây xanh để tạo bầu không khí trong lành
- Lắp thêm quạt thông gió để xử lý ô nhiễm không khí do mùi
- Sử dụng hệ thống phun sương, cửa sổ lá.
Biện pháp khắc phục ô nhiễm không khí hiệu quả
- Đối với ô nhiễm không khí bên ngoài, cách khắc phục ô nhiễm không khí hiệu quả là nên:
- Nâng cấp đường xá, ưu tiên sử dụng các phương tiện giao thông công cộng.
- Ô nhiễm không khí và biện pháp khắc phục đơn giản nhất là làm việc gần nhà để có thể đi bộ, hoặc sử dụng các phương tiện ít gây khí thải như xe đạp.
- Tích cực trồng cây xanh đô thị, trồng cây gây rừng để tăng khả năng hấp thụ khí CO2 và các chất khí độc hại.
- Thực hiện biện pháp giảm ô nhiễm không khí bằng cách sử dụng xe phun nước tưới cây, rửa đường mỗi ngày.
Xem thêm: Ô nhiễm môi trường nước và hướng khắc phục
Biện pháp khắc phục ô nhiễm không khí nhanh chống
- Sự hiểu biểu về các tác hại của ô nhiễm không khí ở vùng nông thôn còn hạn chế, vì thế công tác tuyên truyền giáo dục rất cần thiết. Đồng thời cũng nên áp dụng các biện pháp chống ô nhiễm không khí như:
- Ứng dụng công nghệ xanh trong trồng trọt và chăn nuôi.
- Hạn chế tối đa việc sử dụng các loại hóa chất như thuốc trừ sâu bệnh, thuốc diệt cỏ, thuốc bảo vệ thực vật.
-Không vứt bao bì đựng hóa chất bừa bãi ra môi trường xung quanh, nên thu gom lại để đem đến điểm xử lý chất thải.
- Chăn nuôi khép kín cũng là giải pháp phòng chống ô nhiễm môi trường và xử lý khí thải cho hiệu quả tương đối tốt.
- Xây hầm cầu tự hoại, làm hầm biogas.
Biện pháp khắc phục ô nhiễm không khí đơn giản
Với tình hình ô nhiễm không khí nghiêm trọng như hiện nay để có thể chủ động phòng tránh và có biện pháp khắc phục ô nhiễm không khí kịp thời các bạn nên sắm cho gia đình một chiếc máy đo mức độ ô nhiễm không khí ví dụ như: Indoor Air Quality, Airvisual Pro, Cosmos …
Mặt khác, các bạn cũng có thể kiểm tra ô nhiễm không khí và xem xếp hạng ô nhiễm không khí toàn thế giới bằng cách theo dõi thông tin trên các App đo mức độ ô nhiễm không khí như: AirVisual, Air Matters và App xem độ ô nhiễm không khí Air Quality by Plume Labs.
Các bạn thân mến! Bài viết về chủ đề "Ô nhiễm môi trường khí là gì?” có đem đến những thông tin hữu ích không? Nếu có bất kỳ phản hồi hoặc đóng góp gì liên quan đến ô nhiễm không khí, xin các bạn hãy vui lòng nhấc máy và gọi ngay đến số HOTLINE : 028 66 599 805 - 0933 450 825 nhé!
Tags: Ô nhiễm không khí là gì, Hậu quả của ô nhiễm không khí, Nguyên nhân gây ô nhiễm không khí, Hậu quả ô nhiễm không khí, Tác nhân gây ô nhiễm không khí, Thực trạng ô nhiễm không khí, Môi trường không khí là gì, Biện pháp khắc phục ô nhiễm không khí
